Agus muid ag déanamh taighde ar Éirí amach na Cásca i Ros Muc, chuala muid tagairtí go minic ar an bfhear ar léim amach an fhuinneog. Ach cé bhí ann agus cén fáth gur léim sé amach fuinneog?
Pádhraic Ó Conghaile an t-ainm a bhí air, príomhoide Scoil Náisiúnta an Ghoirt Mhóir agus b’eisean an fear a thug Pádraig Mac Piarais go Ros Muc don chéad uair riamh. Tá Micheál Ó Máille, an príomhoide san scoil céanna inniu, tar éis leabhar iontach a fhoilsiú faoi agus bhí an seoladh oifigiúil ar siúl dé hAoine seo chaite ag Scoil Náisiúnta Bhriocáin, an Gort Mór.
D’fhás cairdeas láidir idir an bPiarsach agus Pádhraic Ó Conghaile agus bhí Pádhraic gníomhach i gCogadh na Saoirse i ndiaidh 1916. Thárla go raibh sé ag múineadh sa scoil lá amháin nuair a chualathas gleo ag teacht ina dtreo – na Dubhchrónaigh ag teacht i leoraí airm len é a ghabháil… Ach níor eirigh leo – mar dhreap sé amach an fhuinneog agus d’éalaigh sé leis, suas ar chnoc an Ghoirt Mhóir.
Dhath mise pictiúr de Phádhraic le crochadh sa scoil. Bhí ócáid mór ann an tseachtain seo chaite nuair a sheol Seosamh Ó Cuaig leabhar Mhicíl go h-oifigiúl. Bhí gar iníonacha Phádhraic ann freisin agus nochtaigh siadsan an pictiúr dá seanathair go h-oifigiúl. Tá súil agam anois go dtabhairfear aitheantas ceart do Phádhraic Ó Conghaile agus don spreagadh a thug sé do mhuintir na h-áite – mar oide, mar réabhlóidí agus mar laoch.
http://scoilbhriocain.weebly.com/
Ag Seasamh an Fhóid 